Συνεχίζοντας την γραμματική εισαγωγή των παιδιών θα αναφερθώ στα βασικά, παίρνοντας αποσπάσματα από την νεοελληνική γραμματική που μας δώσαν στο σχολείο (βασισμένη σε αυτήν του Τριανταφυλλίδη). Όχι τίποτε άλλο, μα για να μιλάμε την ίδια γλώσσα όταν λέμε αντωνυμία, ουσιαστικό, κλητική και ονομαστική πτώση, κτλ.
ΤΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ
Κλιτά και άκλιτα.
103. Η ελληνική γλώσσα έχει δέκα είδη λέξεων, που ονομάζονται
μέρη του λόγου.
Τα μέρη του λόγου είναι:
άρθρο, ουσιαστικό, επίθετο, αντωνυμία, ρήμα, μετοχή, επίρρημα, πρόθεση, σύνδεσμος, επιφώνημα.
104.
....................
Μέρη του λόγου....................Παραδείγματα
α) Κλιτά
.....................
άρθρο.........................ο.......................η..........................το
.....................
ουσιαστικό................Γιώργος..........θάλασσα............τραπέζι
.....................
επίθετο......................ξάστερος........γαλανή................όμορφο
.....................
αντωνυμία.................εγώ...................εσύ....................αυτός
.....................
ρήμα.........................γράφω.............ντύνομαι...........χτυπήθηκα
.....................
μετοχή......................εργαζό
μενος.........φαγω
μένος
β) Άκλιτα
.....................
επίρρημα................εδώ, πολύ, επάνω, χτες, έτσι
.....................
πρόθεση.................από, για, μετά, παρά
.....................
σύνδεσμος.............και, αν, είτε, αλλά, ώστε
.....................
επιφώνημα.............μπράβο ! μπα! εύγε !
105. Τα κλιτά μέρη λέγονται έτσι επειδή κλίνονται.
Και τα άκλιτα, καλά μαντέψατε, επειδή δεν κλίνονται.
Πτώσεις, γένος και αριθμός.
107. Τα κλιτά μέρη που αναφέραμε πιο πάνω σχηματίζουν στην νέα ελληνική μορφές/τύπους που λέγονται
πτώσεις, σε αριθμό τέσσερεις.
Ονομαστική.......ο σκύλος
Γενική................του σκύλου
Αιτιατική...........τον σκύλο
Κλητική...................σκύλε
108. Εκτός από τις πτώσεις, τα πτωτικά έχουν γένος, αριθμό και κλίση.
- Γένος. Τα γένη στην ελληνική γλώσσα είναι τρία. Αρσενικό, θηλυκό και ουδέτερο. Και δείχνουν ποιο το φύλο του αντικειμένου ή υποκειμένου στο οποίο αναφερόμαστε.
- Αριθμός. Ο αριθμός έχει να κάνει με αυτό που λέει η λέξη. Με το πλήθος των πραγμάτων ή προσώπων στα οποία αναφερόμαστε. Συνεπώς έχουμε ενικό αριθμό (από το ένας) και πληθυντικό αριθμό (από το πλήθος)
- Κλίση Είναι το σύνολο των διαφορετικών μορφών που μπορεί να λάβει ένα ουσιαστικό, επίθετο, μια μετοχή και γενικά όλα τα πτωτικά.
Τώρα θα μου πείτε, ποια η διαφορά της κλίσης από την πτώση.
Αλήθεια είναι πως μέχρι τώρα ούτε εγώ ήξερα.
Αλλά από ότι καταλαβαίνω, η κλίση είναι πιο γενική έννοια από την πτώση.
Και αυτό επειδή για παράδειγμα, η κλίση των ουσιαστικών αποτελείται
από τέσσερις πτώσεις, επί δύο αριθμούς και το σύνολο επί τρία γένη. Δηλαδή μιλάμε πως για κάθε ουσιαστικό έχουμε συνολικά 24 διαφορετικούς τρόπους να το περιγράψουμε.
Η ελληνική γλώσσα έχει μεγάλη μαγεία και είναι κρίμα που την διδάσκουν άνθρωποι χωρίς πάθος και χωρίς πρακτική σκέψη. Συμβουλή μου είναι για όποιον ενδιαφέρεται να σκέφτεται τι σημαίνει το κάθε τι, και θα προσεγγίσει την αλήθεια...Πχ. πτώση. Κάτι πέφτει. Τι πέφτει ; Η φωνή ; Κάποιο γράμμα ; Μια εικασία μου είναι πως πέφτουν τα μακρά φωνήεντα σε βραχέα.
Αλλά για όλα αυτά τα ξεχασμένα από την αρχαία ελληνική, καθώς και για τους χρόνους της νέας ελληνικής, θα γράψω την επόμενη φορά, μαζί με διάφορα άλλα ορθογραφικά λάθη.
